Çalışma İzni

1. İlk Başvuru

Türkiye’de çalışma izni için gereken başvuru Türkiye’den veya yurt dışından yapılabilir.

Yurt dışından yapılacak başvurularda yabancıların, çalışma izni için vatandaşı oldukları ya da daimi olarak ikamet ettikleri ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi, atama yazısı veya şirket ortaklığını gösteren belgenin ibrazı ile müracaat etmeleri gerekmektedir. Türkiye’deki işverenin, temsilciliklere yapılan başvuru tarihini takip eden on işgünü içerisinde, elektronik başvuruyu yapması ve gerekli bilgi ve belgeleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şahsen veya posta ile ulaştırması zorunludur. Türkiye Cumhuriyeti temsilcilikleri ile bakanlık, yurt dışından yapılacak çalışma izni başvuruları ile ilgili işlemleri, elektronik ortamda yürütür. Başvuru için gerekli belgelerin yabancının temsilciliğe başvuru tarihini takip eden on işgünü içerisinde yapılacak elektronik başvurunun ardından işverenince bakanlığa ulaştırılması gerekmektedir.

Başvurusu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından uygun bulunarak çalışma izin belgesi düzenlenen yabancıların en geç yüz seksen gün içinde Türkiye’ye giriş yapmaları gerekmektedir. Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen oturma izinleri hariç olmak üzere, müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli oturma izni bulunan yabancılar veya bunların işverenleri çalışma izni başvurusunda bulunabilirler. Bu durumdaki yabancıların Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerine başvuru yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Başvuru için gerekli belgelerin yapılan elektronik başvuruyu takip eden altı işgünü içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şahsen veya posta ile ulaştırılması gerekmektedir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, gerekli hallerde ilgili bakanlık ve mercilerin görüşlerini de almak suretiyle çalışma izni başvurularını sonuçlandırır. Usulüne uygun olarak yapılan çalışma izni başvuruları, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla bakanlık tarafından en geç otuz gün içinde sonuçlandırılır. Başvurunun eksik evrak ile yapıldığının bakanlıkça tespiti halinde, eksik evrakların tamamlanması istemiyle başvuru sahibine bilgi verilir. Bu durumda otuz günlük süre eksik evrakların bakanlığa intikal ettiği tarih itibarıyla başlar. Bakanlık çalışma izin başvurusuna ilişkin olumlu veya olumsuz kararını, yurt dışından yapılan başvurularda; başvuruyu yapan yabancıya bildirmek üzere (Dışişleri Bakanlığı kanalıyla) ilgili Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliğine de bildirir. Yurt içinden yapılan başvurularda ise yabancıya veya işverene bildirilir. Konsolosluklardan çalışma ve oturma izni alarak Türkiye’ye giriş yapan yabancıların, ülkeye giriş yaptıkları tarihi takip eden yirmi iş günü içinde Türkiye’deki Adres Kayıt Sistemi’ne kaydolmaları gerekmektedir.

Türkiye’de istihdam edilecek yabancıların çalışma iznine ilişkin usul ve esaslar eğitim sektörü, ev hizmetleri sektörü, sağlık sektörü, turizm sektörü, havacılık sektörü, eğlence sektörü ve diğer sektörlerin yanı sıra doğrudan yabancı yatırımlar, özellik arz eden doğrudan yabancı yatırımlar, mesleki hizmetler ve irtibat büroları için farklılık göstermektedir. Aşağıdaki bilgiler, doğrudan yabancı yatırımlardaki çalışma izni sürecine yönelik usul ve esasları içermektedir.

1.1. İlk Başvuruda İşveren Kurumdan İstenen Belgeler

• Çalışma izni başvuru dilekçesi (Dilekçe elektronik başvuru esnasında taratılacak ve ayrıca kâğıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.)
• Yabancı personel başvuru formu (Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kâğıt ortamında bir nüsha olarak bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.)
• Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kâr/zarar tablosu (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• İş yerinin Özellik Arz Eden Doğrudan Yabancı Yatırımlar* kapsamında olduğunu kanıtlayıcı bilgi ve belgeler (Bu belgeler elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihale açılmış projeleri yapma hakkı kazanmış kuruluşların (konsorsiyumlar dâhil) ilgili kurum ve kuruluştan alacakları işi yüklendiklerini tevsik eden belge (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• Mühendislik, mimarlık, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk mühendis/mimar/şehir plancısı istihdam edildiğini ispata dair ücret bordrosu (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına kullanıcı sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekâletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)

1.2. İlk Başvuruda Yabancıdan İstenen Belgeler

• Yurt içinden yapılacak başvurular için, Türkiye’de öğrenim amacıyla verilen oturma izinleri hariç olmak üzere, müracaat tarihinde geçerli en az altı ay süreli oturma izni örneği (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• Çalışma izni talebinde bulunan yabancının geçerli oturma izni olmaması halinde ise, yabancının yurt dışında uyruğunda bulunduğu veya daimi ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine iş sözleşmesi veya şirket ortaklığını gösterir belge ibrazı ile çalışma izin başvurusu yapması zorunludur. Ancak, Özellik Arz Eden Doğrudan Yabancı Yatırımlar* kriterlerinden en az birini karşılayan şirketlerde istihdam edilecek kilit personel statüsündeki yabancının Türkiye’de kanuni olarak bulunduğunun (Emniyet Müdürlüğü’nden alınmış yazı veya pasaportun vize ve giriş tarihini gösterir kısmının onaylı örneği ibraz edilerek) kanıtlanması halinde çalışma izni müracaatı doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılabilmektedir. Bu kapsamda çalışma izni verilen kilit personel statüsündeki yabancıların Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliklerinden çalışma vizesi alarak Türkiye’ye giriş yapmaları gerekmektedir.
• Yabancının kilit personel statüsünde olması halinde, Doğrudan Yabancı Yatırımlarda Yabancı Uyruklu Personel İstihdamı Hakkında Yönetmeliğin 10/b maddesinde öngörülen bilgi ve belgeler (Bu belgeler elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• Pasaport sureti (Pasaportun Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir. Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı diploma veya geçici mezuniyet belgesi sureti (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden ve ayrıca kâğıt ortamında da gönderilecektir.)
• Mesleki hizmetler kapsamında çalışma izni talep eden yabancının yukarıdaki belgelere ek olarak, yurt dışında yükseköğrenim görmesi halinde “Yurtdışı Yüksek Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği”ne uygun olarak alacağı “Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi” (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)

2. Uzatma Başvurusu

Çalışma izninin uzatılması talebi, başvuru formu ve uygulama yönetmeliği ekinde belirtilen belgelere önceki çalışma izin belgesinin aslının da eklenmesi suretiyle, yabancı veya işveren tarafından doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapılır.

Çalışma izni ve süre uzatım başvurularının öncelikle elektronik ortamda yapılması zorunludur. Bu kapsamda elektronik ortamda yapılan ve sistem tarafından kabul edilerek onaylanan çalışma izni veya süre uzatım başvurularının geçerli olabilmesi için internet ortamında alınan barkodlu başvuru formu çıktısının yabancı ve işveren tarafından kâğıt ortamında imzalanarak yönetmelik ekinde belirlenen diğer belgelerle birlikte internet üzerinden yapılan başvurunun onaylanmasını takip eden altı işgünü içinde şahsen veya posta ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ulaştırılması gerekmektedir.

Çalışma izninin uzatılması talebinin iznin bittiği tarihten geriye doğru en fazla iki aylık sürede yapılması gerekmektedir. Çalışma izninin süresinin bitiminden itibaren en geç on beş gün içinde yapılan uzatma başvuruları da değerlendirmeye alınır. Bu süreden sonra yapılan uzatma başvuruları, ilk defa başvuru yapan yabancılara uygulanan esaslara tabidir. Geçerli oturma izni ibrazıyla yapılan çalışma izni uzatma başvurularında (yurt içinden yapılan ilk başvurularda olduğu gibi) elektronik başvuruyu takip eden altı işgünü içinde istenen belgelerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na ulaştırılması gerekmektedir.

Bir yıllık kanuni çalışma izin süresinden sonra, aynı iş yeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere mevcut çalışma izni için iki yıl süreyle uzatım talebinde bulunulabilir. Toplam üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, mevcut çalışma izni ilave üç yıl süreyle uzatılabilmektedir. Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet eden veya toplam sekiz yıllık kanuni çalışması olan yabancılar süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilirler.

2.1. Uzatma Başvurusunda İşveren Kurumdan İstenen Belgeler

• Çalışma izni süre uzatım başvuru dilekçesi (Dilekçe elektronik başvuru esnasında taratılacak ve ayrıca kâğıt ortamında işveren tarafından ıslak imzalı olarak gönderilecektir.)
• Yabancı personel başvuru formu (Elektronik ortamda doldurulacak form, çıktısı alındıktan sonra, işveren ve yabancı tarafından imzalanıp kâğıt ortamında bir nüsha olarak bakanlığa gönderilecektir. İşveren ve yabancının ıslak imzalarının olmadığı durumlarda taraflar arasında yapılmış iş sözleşmesi ibraz edilecektir. Formun imzasız olması ve iş sözleşmesinin de bulunmaması durumunda başvuru işleme alınmayacaktır.)
• Değişiklik olması halinde, kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• İş yerinin vergi borcu olmadığına dair belge (Bu bilgiye Maliye Bakanlığı kayıtlarından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından internet üzerinden erişilecektir.)
• Başvuru formunda belirtilen yabancının Sosyal Güvenlik Kurumu sigortalı sicil numarası ile iş yerinin Sosyal Güvenlik Kurumu sicil numarası üzerinden iş yerine ve yabancıya ilişkin sosyal güvenlik yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediği bilgisi (Bu bilgi Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından internet üzerinden kontrol edilecektir.)
• Yabancı personeli istihdam edecek kurum ve kuruluş adına kullanıcı sıfatıyla elektronik başvuruyu yapma yetkisi bulunan kişinin noter onaylı vekâletnamesi veya kullanıcı sıfatındaki kişinin başvuruyu yapan kurum ve kuruluşta çalıştığını gösterir belge (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)

2.2. Uzatma Başvurusunda Yabancıdan İstenen Belgeler

• Pasaport sureti (Pasaportun Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenecektir. Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• Önceki çalışma izin belgesi ve üst yazısı (Bu belgeler elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmiş bulunan çalışma izin sürelerini kapsayan çalışma amaçlı oturma izni (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)
• Mühendis, mimar ve şehir plancısı olarak çalışma izni verilen yabancıların, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’nun 36’ncı maddesine istinaden alması gereken geçici üyelik belgesi (Bu belge elektronik başvuru esnasında taratılarak internet üzerinden gönderilecektir.)

Oturma İzni

Türkiye’de vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancıların oturma izni almaları zorunludur.

1. Yabancılar İçin Kısa Dönem Oturma İzni

Kısa dönem oturma izni almak için Türkiye’de taşınmaz malı bulunan yabancıların ve Türkiye’de ticari bağlantı veya iş kuracak yabancıların, e-ikamet sisteminden yapılan başvurunun ardından aşağıdaki belgeleri ilgili İl Göç İdaresi Müdürlüğüne teslim etmeleri gerekmektedir. Kısa dönem oturma izinleri kural olarak en fazla ikişer yıllık süreyle verilmektedir. Oturma izni, altı ay içinde kullanılmaya başlanmadığında geçerliliğini kaybetmektedir.

1.1.  İlk Başvuru

• Oturma izni başvuru formu
• Pasaport veya yerine geçen belgenin aslı ve fotokopisi
• Dört adet biyometrik fotoğraf
• Kalınacak sürede yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olunduğuna dair beyan
• Konutun başvuru sahibine ait olduğunu gösteren resmi belge*
• Temas kurulacak kişi veya şirketlerden alınacak davet mektubu veya benzeri belgeler**
• Geçerli sağlık sigortası

1.2. Uzatma Başvurusu

Oturma izni uzatma başvuruları, oturma izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her koşulda oturma izni süresi dolmadan önce Valiliklere yapılmaktadır.

Uzatma başvurusu için yabancıların e-ikamet sisteminden oturma izni uzatma başvurusunda bulunmaları gerekmektedir. Tamamlanan başvuru ve gerekli belgelerin Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Bursa, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Mersin, Muğla, Samsun, Şanlıurfa veTekirdağ’daki ilgili İl Göç İdaresi Müdürlüğüne beş iş günü içerisinde posta yoluyla gönderilmesi gerekmektedir.

• Oturma izni başvuru formu
• Pasaport veya yerine geçen belgenin noter onaylı fotokopisi
• Dört adet biyometrik fotoğraf
• Önceki oturma izni belgesinin ibrazı
• Kalınacak sürede yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olunduğuna dair beyan
• Konutun başvuru sahibine ait olduğunu gösteren resmi belge*
• Temas kurulacak kişi veya şirketlerden alınacak davet mektubu veya benzeri belgeler**
• Geçerli sağlık sigortası

* Türkiye’de taşınmaz malı bulunan yabancılar için gerekmektedir.

** Türkiye’de ticari bağlantı veya iş kuracak yabancılar için gerekmektedir. 

2. Yabancılar İçin Uzun Dönem Oturma İzni

Uzun dönem oturma izni almak için Türkiye’de kesintisiz en az sekiz yıl oturma izniyle kalmış olan yabancıların aşağıdaki belgeleri ilgili İl Göç İdaresi Müdürlüğüne teslim etmeleri gerekmektedir:

2.1. Başvuru

• Oturma izni başvuru formu
• Pasaport veya yerine geçen belgenin aslı ve fotokopisi
• Önceki oturma izni belgesinin fotokopisi
• Dört adet biyometrik fotoğraf
• Başvuru sahibinin son üç yıl içerisinde kamu kurum ve kuruluşlarından sosyal yardım almadığını gösteren belge
• Kalınacak sürede yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olunduğuna dair beyan
• Adli sicil kaydı
• Geçerli sağlık sigortası

İstisnai Vatandaşlık Edinimi

28 Temmuz 2016 tarihinde 5901 sayılı Kanunun 12. maddesinin birinci fıkrasına eklenen (b) bendi ile;

• Cumhurbaşkanınca belirlenen kapsam ve tutarda yatırım yaparak 6458 sayılı Kanunun 31. maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca oturma izni alanlar
• Turkuaz Kart sahibi yabancılar

T.C. Cumhurbaşkanı kararı ile Türk vatandaşlığını kazanabilmektedir.

18 Eylül 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan yeni düzenlemelere göre belirlenen kapsam ve tutarlar aşağıda belirtilmiş olup aşağıdaki şartlardan herhangi birini karşılayan yabancılar, T.C. Cumhurbaşkanının kararıyla Türk vatandaşlığını kazanabilmektedir.

• En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk lirası tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tespit edilen
• En az 250.000 ABD doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk lirası tutarında taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın aldığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tespit edilen
• En az 50 kişilik istihdam oluşturduğu Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca tespit edilen
• En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk lirası tutarında mevduatı üç yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca tespit edilen
• En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk lirası tutarında devlet borçlanma araçlarını üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilen
• En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk lirası tutarında gayrimenkul yatırım fonu katılma payı veya girişim sermayesi yatırım fonu katılma payını en az üç yıl elinde tutma şartıyla satın aldığı Sermaye Piyasası Kurulunca tespit edilen