Yüz ölçümü 473 km² olan ilçenin 2022 yılı nüfusu 20.676’dır. İlçe, Merkeze 29 km uzaklıkta yer almaktadır. Derinkuyu’da 17 MWe kurulu güce sahip güneş enerjisi santrali mevcut olup bu santral Türkiye’deki 10. büyük santraldir. İlçede yeraltı şehirleri, kiliseler ve 100 dönümlük alana kurulu Kültür Parkı yer almaktadır.
Nevşehir ilinin güneyinde yer alan Derinkuyu ilçesinin güneyinde Niğde ili, kuzeybatısında Acıgöl ilçesi, kuzeydoğusunda Ürgüp ilçesi, doğusunda Kayseri ili ve batısında Aksaray ili bulunmaktadır.
Niğde - Nevşehir karayolu üzerinde bulunan İlçe Kayseri'ye 110 km, Nevşehir'e 30 km, Aksaray'a 80 km Niğde'ye 50 km uzaklıkta ve bu illerin tümüne Derinkuyu ilçesinin doğrudan karayolu bağlantısı bulunmaktadır. İlçenin rakımı 1.300 metre, yüzölçümü 445 km²’dir.
Tarihi net olarak bilinmemekle beraber, ilçenin tarihinin M.Ö 3000 yıllarına kadar ulaştığı ve eski bir yerleşim alanı olduğu sanılmaktadır. İlçenin eski adının Melegobi ya da Melegobia olduğu bilinmektedir. Derinkuyu'nun ilk sakinleri Asur medeniyetine kadar uzanmaktadır.
Türkler, ilçeye 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra gelmiş, ilçenin doğusundaki Bölören, Topaleyüp, Çekme, Şemşili, Kızılören ve Melizlik yaylalarına yerleşerek hayvancılıkla geçimlerini sağlamaya başlamışlardır. Derinkuyu adı ilçeye bölgede yaşayan halkın içme suyunu 60 metre ve üstü derinliğindeki kuyulardan sağlamasından dolayı verilmiştir.
İlçede yer alan Derinkuyu Yer Altı Şehri ise 1967 yılında ziyaretlere açılmış olup, 8 kattan oluşmaktadır. Derinkuyu İlçesinde Bizans döneminden kalma Aya Maryeros Yer Altı Manastırının ise dünyanın ilk akıl hastanesi olarak kullanılan mekân olduğu bilinmektedir. İlçede Osmanlı döneminden kalma Aziz Theodoros Trion Kilisesi (Üzümlü Kilise) ve Baş Melekler Kilisesi bulunmaktadır. Baş Melekler Kilisesi daha sonra 1924 yılında ibadete kapatılmış 1949 yılında Derinkuyu’lu Tahsin Ertaş tarafından satın alınarak Diyanet İşleri Başkanlığı'na bağışlanıp camiye dönüştürülmüştür. Günümüzde Derinkuyu Cumhuriyet Camii olarak kullanılmaktadır.
Derinkuyu İlçesi Mahalle ve Belediyeler
Belediye Adı |
Belediye Nüfusu |
Belediyenin Niteliği |
Mahalle Adı |
Derinkuyu |
10.912 |
İlçe Merkezi |
Baş |
Bayramlı |
|||
Cumhuriyet |
|||
Demirci |
|||
Esentepe |
|||
Fatih |
|||
Namık Kemal |
|||
Yeni |
|||
Yazıhüyük |
3.733 |
Belde |
Alparslan |
Bozkır |
|||
Göktürk |
|||
Polatkan |
Kaynak: TÜİK, ADNKS, 2022.
Derinkuyu ve Yazıhüyük olmak üzere 2 belediyeye sahip olan ilçe; Baş, Bayramlı, Cumhuriyet, Demirci, Esentepe, Fatih, Namık Kemal, Yeni, Alparslan, Bozkır, Göktürk ve Polatkan olmak üzere 12 mahalleyi bünyesinde barındırmaktadır. Derinkuyu sınırları içerisinde; Çakıllı, Doğala, Güneyce, Kuyulutatlar, Özlüce, Suvermez ve Til olmak üzere 7 adet köy yer almaktadır.
2018 – 2022 Yılları Derinkuyu İlçesi Toplam Nüfusu
Kaynak: TÜİK, 2022
Derinkuyu ilçesinin son 5 yıllık toplam nüfusları incelendiğinde; en yüksek nüfusa 2020 yılında, en düşük nüfusa ise 2022 yılında sahip olduğu görülmektedir. 2019 yılında, bir önceki yıla göre az miktarda düşüş yaşanan nüfus miktarı, 2020 yılında artış göstererek 5 yıllık süreçteki en yüksek seviyeye ulaşmıştır. 2021 yılında yeniden 2018 seviyesine gerileyen nüfus, 2022 yılında ise yeniden azalış göstermiştir.
Derinkuyu ilçesinde derslik başına düşen öğrenci sayısı ilkokul ve ortaokul için 16, genel ortaöğretim (lise) için 18, mesleki ve teknik liseler için ise 14’tür. Bu verilere göre derslik başına düşen öğrenci sayısı bakımından Derinkuyu ilçesi ilkokul ve ortaokul düzeyinde Nevşehir ortalamasının (15) üzerinde ve Türkiye ortalamasının (24) altında, genel ortaöğretim düzeyinde Nevşehir ortalamasına (18) eşdeğer ve Türkiye ortalamasının (34) altında, mesleki ve teknik eğitim düzeyinde ise Nevşehir ortalamasının (13) üzerinde ve Türkiye ortalamasının (26) altındadır.
Derinkuyu İlçesinde Üretilen Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Üretim Miktarı (ton)
Ürün Adı |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
Patates |
87.229 |
110.000 |
91.319 |
86.102 |
78.983 |
Fasulye (Kuru) |
11.039 |
13.645 |
15.900 |
19.810 |
29.959 |
Yonca |
4.610 |
10.000 |
10.000 |
10.575 |
16.150 |
Mısır |
8.113 |
13.750 |
20.224 |
20.774 |
16.746 |
Buğday |
6.377 |
8.815 |
9.085 |
7.358 |
13.313 |
Çavdar |
10.610 |
9.092 |
7.035 |
5.395 |
5.961 |
Yulaf |
3.402 |
3.066 |
5.442 |
4.175 |
3.613 |
Arpa |
483 |
1.004 |
1.654 |
1.891 |
1.529 |
Fiğ |
253 |
253 |
405 |
297 |
297 |
Triticale |
99 |
105 |
105 |
74 |
97 |
Nohut |
90 |
48 |
56 |
36 |
50 |
Fiğ Tohumu |
20 |
20 |
20 |
14 |
14 |
Derinkuyu ilçesinde üretilen tahıllar ve diğer bitkisel ürünler incelendiğinde, 2022 yılında en fazla üretimin patates ürününe ait olduğu görülmektedir. Bunu fasulye, yonca, mısır, buğday ve çavdar izlemektedir. Patatesin son 5 yıllık süreçteki durumu incelendiğinde, 2019 yılında artış yaşandığı; sonrasında ise düşüş meydana geldiği görülmektedir. Fasulye üretiminde yıldan yıla artış meydana gelmiş olup 2022 yılında en yüksek miktar kaydedilmiştir. Yonca sayısı da artış eğilimindedir. Mısır üretiminde 2021 yılına kadar artış meydana gelmiş; 2022 yılında bir miktar düşüş yaşanmıştır.
2018 – 2022 Yılları Derinkuyu İlçesinde Üretilen Sebze Miktarı (ton)
Ürün Adı |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
Kabak (Çerezlik) |
2.681 |
2.520 |
2.722 |
3.148 |
3.000 |
Domates |
114 |
144 |
144 |
144 |
145 |
Soğan |
93 |
90 |
82 |
83 |
96 |
Fasulye (Yeşil) |
86 |
81 |
85 |
85 |
85 |
Biber |
7 |
5 |
5 |
5 |
5 |
Kaynak: TÜİK, 2022
Derinkuyu ilçesinde üretilen sebzeler incelendiğinde, 2022 yılında en fazla sayıda üretimin çerezlik kabak ürününde olduğu görülmektedir. Bunu domates, soğan, fasulye ve biber izlemektedir. Çerezlik kabak üretimi son 5 yıllık süreçte incelendiğinde, artış eğiliminde olduğu görülmektedir. Domates miktarı 5 yıllık dönemde sabit şekilde ilerlemiştir. Soğan üretiminde 2020 yılına kadar azalmalar meydana gelmiş; 2022 yılında ise bir miktar artış yaşanmıştır.
2018 – 2022 Yılları Derinkuyu İlçesinde Üretilen Meyve Miktarı (ton)
Ürün Adı |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
Elma |
949 |
949 |
852 |
949 |
949 |
Çilek |
590 |
630 |
630 |
630 |
630 |
Kayısı |
563 |
654 |
327 |
327 |
492 |
Üzüm |
625 |
448 |
411 |
423 |
384 |
Armut |
29 |
30 |
30 |
35 |
44 |
Erik |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
Vişne |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
Kiraz |
5 |
5 |
2 |
1 |
3 |
Şeftali |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
Kaynak: TÜİK, 2022
Derinkuyu ilçesinde üretilen meyve miktarları incelendiğinde, 2022 yılında en fazla üretilen meyvenin elma olduğu görülmektedir. Bunu çilek, kayısı ve üzüm izlemektedir. Elma üretimi son 5 yıllık dönemde incelendiğinde; 2020 yılındaki nispi düşük miktardaki düşüş dışında üretim miktarının sabit kaldığı görülmektedir. Çilek üretimi son 5 yıllık dönemde incelendiğinde; 2019 yılında yaşanan yükselişin ardından üretim miktarının sabit seyrettiği görülmektedir. Derinkuyu çileği, bölge içerisinde değer gören lezzetli bir çilek olması sebebiyle tercih edilmektedir. İlçe, patates üretiminde ilde 1. sıradadır. Çilek ve fasulye üretimi ile adını duyurmaktadır.
2018 – 2022 Yılları Derinkuyu İlçesi Toplam Tarım Alanları (Dekar)
|
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
Tarım Alanı |
238.710 |
241.142 |
239.545 |
240.854 |
242.322 |
Kaynak: TÜİK, 2022
Derinkuyu ilçesinin toplam tarım alanı yıl bazında incelendiğinde, ilçenin en küçük alana 2018 yılında; en yüksek alana ise 2022 yılında ulaştığı görülmektedir.
2018 – 2022 Yılları Derinkuyu İlçesi Türlerine Göre Tarım Alanları (Dekar)
Tarım Alanı Türleri |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Alanı |
154.466 |
160.854 |
155.710 |
153.094 |
191.506 |
Sebze Alanı |
38.495 |
36.195 |
38.695 |
43.695 |
30.195 |
Nadas Alanı |
43.429 |
41.866 |
42.913 |
41.838 |
18.394 |
Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri Alanı |
2.320 |
2.227 |
2.227 |
2.227 |
2.227 |
Kaynak: TÜİK, 2022
Derinkuyu ilçesinin tarım alanları türlerine göre incelendiğinde, en yüksek miktardaki tarım alanının tahıllar ve diğer bitkisel ürünlere ait olduğu görülmektedir. Bunu sebze alanı, nadas alanı ve meyveler, içecek ve baharat bitkileri alanı izlemektedir.
2018 – 2022 Yılları Derinkuyu İlçesi Hayvansal Üretim Miktarı (ton)
Ürün Adı |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
Yapağı |
16 |
19 |
26 |
24 |
37 |
Doğal Bal |
14 |
15 |
17 |
11 |
23 |
Balmumu, Arı |
1 |
1 |
2 |
1 |
1 |
Keçi Kılı |
0,7 |
0,5 |
0,7 |
0,7 |
0,9 |
Derinkuyu ilçesindeki hayvansal üretim miktarları incelendiğinde, 2022 yılında yapağı üretiminin baskın olduğu görülmektedir. Bunu doğal bal, balmumu ve keçi kılı izlemektedir. Yapağı üretimi son 5 yıllık süreçte incelendiğinde, genel olarak artış eğilimi gözlemlenmektedir. Doğal bal üretiminde 2020-2022 yılları arasında dalgalanma meydana gelmiştir. Balmumu üretimi sabit miktarda seyrederken, keçi kılı üretiminde nispi düşük miktarlarda oynamalar yaşanmaktadır.
Derinkuyu İlçesi Kovan Sayısı ve Tipi (Kovan Sayısı)
Kovan Türü |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
Arılar Eski Tip |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Arılar Yeni Tip |
1.900 |
1.950 |
1.945 |
1.750 |
2.586 |
Kaynak: TÜİK, 2022
Derinkuyu ilçesindeki kovan sayıları ve tipleri incelendiğinde, son 5 yıllık süreçte tüm kovanların yeni tip olduğu görülmektedir. Kovan sayılarında ise dalgalanmalar meydana gelmiş olup ilçe en yüksek miktardaki kovan sayısına 2022 yılında ulaşmıştır.
Derinkuyu İlçesi Arıcılık Faaliyeti Yapan İşletme Sayısı
|
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
Arıcılık Yapan İşletme Sayısı |
29 |
35 |
34 |
40 |
31 |
Kaynak: TÜİK, 2022
Derinkuyu ilçesinde arıcılık faaliyeti yapan işletme sayılarında dalgalanmalar meydana geldiği görülmektedir. İlçede en fazla sayıda işletme 2021 yılında kaydedilmişken; en düşük sayıdaki işletme 2018 yılındadır.
Derinkuyu İlçesi Canlı Hayvan Sayısı (Baş)
Hayvan Türü |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
Koyun |
12.322 |
14.329 |
20.040 |
18.200 |
28.628 |
İnek |
13.929 |
15.701 |
15.915 |
18.186 |
16.871 |
Kıl Keçisi |
920 |
745 |
1.050 |
1.000 |
1.315 |
Koç |
147 |
141 |
210 |
190 |
195 |
Boğa |
114 |
112 |
185 |
169 |
85 |
Eşek |
39 |
50 |
40 |
40 |
27 |
At |
6 |
6 |
8 |
7 |
9 |
Kaynak: TÜİK, 2022
Derinkuyu ilçesindeki canlı hayvan sayıları incelendiğinde, 2022 yılında en fazla sayıda olan canlı hayvanın koyun olduğu görülmektedir. Bunu sırasıyla inek, kıl keçisi ve koç izlemektedir. Koyun sayıları son 5 yıllık süreçte incelendiğinde, dalgalanmalı seyretmesine karşın artış eğilimi gözlemlenmektedir. Koyun sayısında en yüksek sayı 2022 yılında kaydedilmiştir. İnek sayıları incelendiğinde, 2021 yılına kadar hafif dalgalanmalı bir seyir görüldüğü ve 2022 yılında bir miktar düşüş meydana geldiği görülmektedir. Kıl keçisi ise, en yüksek sayıya 2022 yılında ulaşmıştır.
İlçede Organize Sanayi Bölgesi bulunmamakta olup briket fabrikası, kum ocakları, çilek paketleme tesisi, demir doğrama atölyeleri, ahşap doğrama atölyeleri, mermer işleme tesisleri, demir üretimi, traktör tamiri, patates işleme tesisleri (yıkama, doğrama) ve küçük sanayi tesisleri faaliyet göstermektedir. KSS içerisindeki 24 dükkâna ek olarak 59 dükkân yeni inşa edilmiş ve toplamda 83 dükkân kapasitesine ulaşılmıştır.
İlçenin il merkezine uzaklığı 30 km’dir. İlçeye bağlı bulunan tüm kasaba ve köylerin yolları asfalttır. İlçenin Nevşehir İli ile ulaşımı sağlayan yol asfalt olup Nevşehir-Niğde Karayolu olarak kullanılmaktadır. İlçenin merkeze ulaşımında kullanılan asfalt yol kış aylarında patates nakliyesinde yoğun olarak kullanılmaktadır. İlçenin rakımı 1.300 metre, yüzölçümü 445 km²’dir.
Derinkuyu kuru fasulyesi, 2021 yılında coğrafi işaret almış olup ilçede özellikle son yıllarda üretimine önem verilen bir tarım ürünüdür. Patatesin ekim alanlarının daralmasından dolayı alternatif ürün olarak ekilen kuru fasulye, ilçeye ekonomik bakımdan büyük katkı sağlamıştır. Derinkuyu Çileği, ilçenin iklim ve toprak koşullarının olumlu katkısı ile ilçede lezzetli ve dayanıklı çilekler yetiştirilmektedir. Derinkuyu Kaymakamlığınca coğrafi işaret başvurusu gerçekleştirilmiştir. Derinkuyu çöreği ise ekşi hamurun maya olarak kullanılması un, su ve tuzun birlikte yoğrulması ve haşlanmış patatesin hamur içerisine eklenerek karıştırılması ve köy fırınlarında elde edilen hamurun pişirilmesiyle yapılan yöresel bir üründür.
Detaylı bilgi için Derinkuyu Kaymakamlığı web sitesini ziyaret edebilirsiniz.